Диалекты персидского языка

University of Maryland Center for Advanced Study of Language, 2014. — 271 p. CASL has completed a comprehensive survey of 18 major Persian dialects and developed materials intended for a modular course on distinguishing among these dialects. Included in the materials are dialect sketches that emphasize differences from the standard, maps to help delineate where the dialects are...

Петроград, 1922. — 432 с. Диалекты города Семнана: Cэнгисэр, Шемерзод. Диалекты полосы города Исфагана: Сэдэ, Гяз, Кяфрон. Диалекты полосы города Шираза: Сивенд, Абдуи. Гуранский диалект деревни Талахедэшк. Наречие евреев города Кашана. Наречие деревни Таджриш. Выпуск первый. I. Тексты. II. Словарь. Часть I Часть III

Band 1 von Kurdisch-persische Forschungen: Nordwestiranisch, Oskar Mann. — Editor Karl Hadank. — Walter de Gruyter, 1926.

تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نشر آثار، ۱۳۸۵. — 237 ص. مترجم: محسن شجاعی. این کتاب حاصل مشاهده‌های نویسنده از گویش مردم تهران در سال‌های پس از شهریور ۱۳۲۰ است. وی همچون یک زبان‌شناسِ کاملاً توصیف‌گرا بر پیکرۀ زبانی‌ای که از زبان مردم کوچه و بازار فراهم آورده، تکیه نموده است؛ اما در عین حال، در موارد بسیاری، نظریات و داوری‌های دیگر فارسی‌شناسان را نیز در مقایسه با داده‌های...

Tehran: Safir Ardehal Publications, 2011. — 1060 p. The Comparative Vocabulary of Central Iranian Dialects (CVCID) incorporates the basic (predominantly genuine) lexicon of the dialects spoken in the Kashan and the neighbouring šahrestāns of the Isfahan and parts of the Central (markazī) and Qom provinces. It is based mainly on the field materials recorded in the area, during...

СПб., 1888. — 251 с. Диалекты полосы города Кашана: Вонишун, Кохруд, Кешэ, Зэфрэ. Данная работа состоит из трех частей, а именно: "Тексты", "Словарь" и "Очерк грамматических форм". Часть II Часть III

Louvain; Paris: Peeters, 2002. — ix, 686 p. — (Acta Iranica 39). Les dialectes kermaniens sont parlés au centre de Tiran, de part et d’autre d’un axe formé par les villes de Käšän, Ispahan, Yazd et Kerman. L’unité de ces dialectes a été reconnue dès la fin du XIXe siècle. Dans sa contribution au Grundriss der iranischen Philologie, W. Geiger les appelle dialectes centraux...

تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۹۰ هـ شـ. — ٨٨٨ ص. — ISBN 978-964-426-509-9 این کتاب افزون بر مقدمه، شامل دو فصل است؛ فصل اول واژه نامه و فصل دوم واژه‌های ویژه، واژه‌های مربوط به خرما و مفاهیم در ارتباط با آن و درخت خرما، وزن‌ها و بازی‌ها. واژه‌نامه به صورت فارسی ـ گویش تنظیم شده است. برابرهای گویشی به ترتیب الفبای لاتین و نام گویش‌ها به ترتیب الفبای فارسی ذیل...

تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات، ۱۳۸۳. — 420 ص. گویش‌های کلیمی در شهرهای مختلف ایران از جمله اصفهان، بروجرد، شیراز، کاشان، کرمان، همدان، یزد و چند شهر دیگر پراکنده است. در استان یزد نیز مانند سایر استان‌های ایران افزون بر مسلمانان که بیشتر جمعیت را شکل می‌دهند، اقلیت‌های مذهبی نیز زندگی می‌کنند که کلیمیان یکی از این اقلیت‌ها هستند. در این استان 12 کنیسه وجود دارد که همگی...

اصفهان، موسسه انتشارات مشعل اصفهان، چاپ دوم. — 124 ص. بارزترین ویژگی در لهجه اصفهان که وجه امتیاز و تشخیص آن با سایر لهجه‌های شهرستان‌های ایران می‌باشد، اضافه کردن حرف «س» در آخر کلمات به جای «است» می‌باشد. در این کتاب به دستور زبان اصفهانی و فرهنگ لهجه اصفهانی پرداخته شده است. بخش‌های این کتاب عبارتند از: دستور زبان، صرف افعال، قوانین تطور، حروف الفبا، اصوات، اوزان، اعداد و...

London, 1980. — 309 p. This study investigates the social differences of the Persian language in Tebran. It is based on data collected from sixty informants: forty adults balanced equally between the two sexes and four educational groupa with university, secondary, primary and no education respectively, and twenty schoolchildren from both sexes equally from families with...

Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук: 10.02.22 – Языки народов зарубежных стран Европы, Азии, Африки, аборигенов Америки и Австралии (иранские языки). — Институт языка, литературы, востоковедения и письменного наследия АН Республики Таджикистан. — Душанбе, 2011. — 31 с. Научный руководитель: доктор филологических наук Назарзода...

کرمان، مرکز کرمان شناسی، ۱۳۸۵. — 200 ص. — ISBN 964-6487-99-8 گویش‌های محلی یا به عبارتی زبان‌های محلی که دربرگیرنده زبان یک گروه و قوم یا یک منطقه خاص می‌باشد، یکی از بهترین معیارهای شناخت و آشنایی با آداب و رسوم، تعقلات و خلقیات آن قوم و گروه بوده و به عبارتی از بررسی گویش می‌توان با اوضاع اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی و تعاملات و دیگر مظاهر روزگار گذشته آشنا شد. بنابراین در این...

تهران، انتشارات نوید شیراز، ۱۳۷۲. — 146 ص. گویش‌های محلی، پشتوانه‌ای برای گویش و ادبیات رسمی هستند و چه‌بسا انتقال واژه‌هایی محلی به فرهنگ رسمی جامعه به بهترین وجه نیازمندی‌های جدید را پاسخ گوید و دستگاه‌های رسمی همچون فرهنگستان‌ها را از وضع واژه‌های جدید بی‌نیاز سازد. این کتاب دربرگیرنده گویش یکی از اصیل‌ترین نقاط کشور یعنی منطقه «خور» است. گویش خوری با ویژگی‌های خود با...

تهران، کازرونیه، ۱۳۷۶. — 246 ص. این کتاب نه به عنوان فرهنگ واژگان کازرونی، بلکه به عنوان اولین بررسی علمی و زبان‌شناسانه گویش کازرونی درخور اهمیت است. در این کتاب ساختار، جایگاه و نسبت این گویش با دیگر گویش‌های شناخته‌شده به خوبی نشان داده شده است. این کتاب بر اساس اصول علمی زبان‌شناسی تدوین گردیده و ریشه‌شناسی بسیاری از واژگان زبان فارسی را نیز دربر می‌گیرد.

تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۷۶. — 238 + 2 ص. قصد نویسنده از انجام این پژوهش، ضبط و مطالعه خرده‌گویش‌ها در منطقه قصران و تدوین واژه‌نامه‌ای برای آنها بوده است. خرده‌گویش زبانی است که در مقطع روستا و امروزه اکثرا در کنار زبان رسمی بدان سخن گفته می‌شود و مشتق از گویش‌ها و لهجه‌های به‌کاررفته در یک منطقه است. این زبان دارای صورت نوشتاری نیست، ولی شاید بتوان چند قطعه شعر در...

تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۸۱. — 253 ص. لهجه کرمانی یکی از لهجه‌های زبان فارسی و گویش بافت یکی از گویش‌های لهجه کرمانی است. در این کتاب نخست اندکی درباره اوضاع جغرافیایی ـ تاریخی و فرهنگی بافت سخن رفته است. سپس به موضوع دستگاه واجی گویش بافت پرداخته شده و در پایان بیش از هشتصد واژه از دایره واژگان گویش بافت که اشتراک ریشه‌ای در زبان‌های ایرانی داشته‌اند، ریشه‌شناسی...

Tesi presentata per il conseguimento del titolo di dottore di ricerca. — Università degli Studi di Napoli “L’Orientale”, 2005. — 267 pp. La presente tesi di dottorato raccoglie ricerche sulla lingua e la cultura della città di Minâb (27° 15’ N, 57° 07’ E). Minâb è uno degli otto distretti amministrativi ( šahrestân ) che formano la provincia ( ostân ) iraniana dello Hormuzgân,...

تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۸۳. — 198 ص. — ISBN 964-7531-17-6 در این کتاب گویش راجی یا «رایجی» هنجن مورد توجه قرار گرفته است. هَنجَن یا با گویش محلی هِنجِن دهی است پای‌کوهی از دهستان برزرود در حومه شهرستان نطنز کاشان. هدف این است تا پیش از جایگزین شدن زبان فارسی معیار به جای زبان راجی و تبدیل این گویش به مجموعه‌ای از اسامی و لغات عامیانه در خاطره روستاییان، به یادداشت...

چاپ بهمن، ۱۳۶۹. — 370 ص. "فین "نخلستان انبوهی است که در فاصله 95کیلومتری شمال غربی بندر عباس و کرانه خلیج فارس واقع شده است .این کتاب حاوی اطلاعاتی است درباره موقعیت و ویژگی‌های جغرافیایی، سابقه تاریخی و فرهنگ عامه منطقه مذکور که در دوازده فصل و سه پیوست فراهم آمده است .فصل اول به توصیف وضع طبیعی و جغرافیایی فین اختصاص یافته، شامل این مطالب است :خانه‌ها، کوه‌ها، راه‌ها .فصل دوم...

کرمان، مرکز کرمان شناسی، ۱۳۷۷. — 470 ص. — ISBN 964-6487-05-X گویش‌ها می‌توانند پشتوانه‌ای برای فرهنگ و ادبیات رسمی یک مملکت باشند و آشنایی با فرهنگ خودی و دانش گذشته اعتماد به نفس و قدرت را در برابر فرهنگ بیگانه بیشتر می‌کند؛ همچنین گویش‌ها قادرند فرهنگستان‌ها را از وضع واژه‌های جدید بی‌نیاز کنند. آنچه در این کتاب به عنوان «گویش جیرفت و کهنوج» معرفی شده، گویشی است که مردم جیرفت...

تهران، انتشارات چاپار، ۱۳۸۶. — 290 ص. — ISBN 978-964-7790-91-8 اسفراین در دامه کوه‌های آلاداغ و جنوب غرب کوه شاه‌جهان قرار گرفته است. از شمال به شهرستان‌های بجنورد و شیروان و از جنوب و جنوب غربی به شهرستان سبزوار، از مشرق به شهرستان قوچان و بخش سرولایت نیشابور و از غرب به شهرستان بجنورد محدود است. این منطقه از دیرباز در کنار دیگر شهرهای کهن خراسان بزرگ، جزء مراکز رواج و اشاعه...

تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۸۱. — 125 ص. — ISBN 964-7531-27-3 شهر فین، نخلستان زیبایی است در 95 کیلومتری شمال غربی شهرستان بندرعباس در استان هرمزگان، یعنی جنوبی‌ترین نقطه سرزمین پهناور ایران واقع شده است. این کتاب دربرگیرنده قسمتی از فرهنگ واژه‌ها و اصطلاح‌های رایج در استان هرمزگان به ویژه شهر فین است. زبان مردم این منطقه مانند مردم سایر مناطق ایران، دارای واژه‌ها و...

سبزوار، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، ۱۳۷۵. — ٥٥١ ص. گرچه گویش سبزواری یکی از لهجه‌های فارسی دری است و سالیان دراز شلاق زبان‌های ناهماهنگی چون زبان ترکی، مغولی، عربی و... را بر شانه خود تحمل کرده و امروزه در قسمت نسبتا وسیعی از خاک ایران تکلم می‌شود، هرگز نمی‌توان آن را از لهجه‌های دیگر زبان فارسی برتر دانست. وقتی از گویش سبزواری سخن گفته می‌شود و اختصاصات دستوری یا واژه‌های آن...

مؤلف، ۱۳۷۲. — 319 ص. تحقیق درباره زبان آران و بیدگل. Research on Aran-Bidgul Language. یکی از مزایای تحقیق در لهجه‌های محلی به‌ویژه لهجه‌های قدیمی و اصیل، آن است که ارتباط زبان‌های باستانی پیش از اسلام را با زبان‌ها و گویش‌های امروزی روشن می‌کند. یکی از گویش‌های بسیار قابل توجه «راجی» است که در منطقه وسیعی از اطراف کاشان بدان تکلم می‌شود. این زبان هم از نظر واژگان و هم از نظر...

مشهد، فرهنگی آستان قدس رضوی، ۱۳۶۸. — 211 ص. گویش‌شناسی یکی از شاخه‌های علمی زبان‌شناسی است که هدف آن گردآوری گویش‌ها و توصیف علمی آنها می‌باشد. این کتاب به بررسی گویش قاین پرداخته است. قاین یکی از شهرستان‌های خراسان جنوبی است که مرکز شهرستان قاینات است و بر سر راه جاده آسفالته مشهد به زاهدان قرار دارد. در این کتاب پس از بررسی مختصر اوضاع تاریخی و جغرافیایی قاین، نویسنده در...

کرمان، مرکز کرمان شناسی، نشر آثار، ۱۳۸۲. — 132 ص. بررسی گویش‌ها کاری پردامنه است که باید در همه نقاط ایران صورت پذیرد تا سرانجام گنجینه‌های فرهنگ و ادب ایران تاریخی و باستانی که در گوشه و کنار و اذهان و دل‌های ساکنان این مرزوبوم برجا مانده، از گزند نابودی برکنار ماند. در این کتاب به بررسی ساخت واژه‌ای گونه رایج در شهر کرمان پرداخته شده است. گونه کرمانی، گونه‌ای از زبان فارسی...

شیراز، انتشارات نوید شیراز، ۱۳۷۲. — 120 + 3 ص. این کتاب دربرگیرنده فرهنگ واژگان و بررسی علمی دستگاه‌های فعلی گویش مردم قریه «گاوکشک» در استان فارس است. این قریه یکی از روستاهای بخش کوهمره نودان است که در حدود صدکیلومتری جنوب غربی شیراز و در جاده کازرون قرار دارد. این روستا از روستاهای تاریخی است که در بسیاری از متون کهن نیز از این قریه نام برده شده است.

تهران, نشر باورداران, ۱۳۸۰ هجری شمسی, ۱۵۷ ص مولف کتاب در پیشگفتار درباره موضوع کتاب می گوید: آنچه در این کتاب گرد آورده شده نتیجه کوشش‌هایی است که نگارنده از چهل و اندی سال پیش یعنی از سال‌های ۸ – ۱۳۳۶ که در دوره دوم دبیرستان حکیم نظامی قم -امام صادق کنونی- درس می‌خواند به عمل آورده است. هسته اوليه لغات کتاب از شنیده‌های پدر و مادر عزیزم گردآوری شده؛ مقداری را نیز طی سال‌های...

اهواز، وزیری، ۱۳۶۴. — 195 ص. مردم شوشتر برای بیان خواست‌هایشان از چند قرن به این سو از دوگونه فارسی بهره گرفته‌اند؛ یکی فارسی رسمی و دیگر فارسی محلی یعنی گویش شوشتری. فارسی شوشتری با اینکه قرن‌هاست تحت تأثیر فارسی دری بوده، هنوز با آن تفاوت‌های قابل ملاحظه دارد. در فارسی شوشتری بسیاری از واژه‌ها وجود دارد که رد آنها را نه در فارسی دری می‌توان یافت و نه در فارسی پهلوی حتی با...

تهران، ایران کوده، شماره 11. — 174 ص. نمونه‌هایی که در این جزوه آورده شده از گویش‌هایی است که میان سه گویش همدان، ساوه و آشتیان حرف می‌زنند. این گویش‌ها را می‌توان به چهار دسته بخش کرد: 1. گویش‌های وفس و آشتیان و تفرش و آمره، 2. گویش چادرنشین‌های زند، 3. گویش غربت‌ها، 4. گویش‌های خلج و ترکی.

مجموعه گویشهای خوزستان 1 — تهران، كتابخانه صدر، ١٣٨٣. — 208 ص. استاد محمدباقر نیرومند فرزند اسماعیل فرزند آیت‌الله حاج شیخ جعفر شوشتری متولّد ۱۲۷۸ هجری شمسی در شوشتر دارای معلومات قدیم شامل صرف و نحو عربی، ادبیات فارسی، منطق، فقه و اصول و آشنایی مختصری با فن عکاسی و خط نسخ و نظم ابیات است که مقدمات عربی را نزد دانشمند جلیل مرحول سیّد جلال الدین جزایری و و ادبیات را نزد دانشمند...

تهران، اپازینه، ۱۳۷۵. — 150 ص. گویش‌های موجود در کشورمان بازمانده همان زبان‌های کهن است که قابل شناسایی هستند؛ بنابراین گویش‌شناسی شاخه ای از علم زبان‌شناسی است که به بررسی ماهیت و پراکندگی گونه‌های زبانی می‌پردازد. در این کتاب به بررسی دستور تطبیقی گویش شوشتری با فارسی دری پرداخته شده است. گویش شوشتری یکی از گویش‌های جنوب غربی در استان خوزستان محسوب می‌شود. بین این گویش و برخی...

کرمان، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۸۵. — 324 ص. — ISBN 964-7531-04-4 واژه‌نامه لهجه فارسی مردم زرقان فارس. گویش‌های محلی یا به عبارتی زبان‌های محلی که دربرگیرنده زبان یک گروه و قوم یا یک منطقه خاص می‌باشد، یکی از بهترین معیارهای شناخت و آشنایی با آداب و رسوم، تعقلات و خلقیات آن قوم و گروه بوده و به عبارتی از بررسی گویش می‌توان با اوضاع اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی و تعاملات و...

راولپندی، ۱۳۵۴. — 250 ص. این کتاب مجموعه گویش یا لهجه یا زبان مردم خوانسار است. کتاب به سه بخش تقسیم شده است: بخش اول: قواعد دستوری گویش یا لهجه خوانساری؛ بخش دوم فرهنگ لغات گویش خوانساری؛ بخش سوم آداب و رسوم مردم خوانسار که در این کتاب نیامده است. کتاب به قلم و خط مولانا عبدالعزیز راولپندی در پاکستان منتشر شده است.

تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۸۰. — 152 ص. واژه‌ها و اصطلاحات لهجه سیرجانی. سیرجان شهری دیرینه‌سال است، با موقعیت جغرافیایی، اقتصادی و ارتباطی ممتاز که چهار مرکز استان را به یکدیگر پیوند می‌دهد؛ کرمان در شمال خاوری، یزد در شمال، بندرعباس در جنوب و شیراز در باختر سیرجان قرار دارد. این کتاب دربرگیرنده واژه‌ها و اصطلاحات لهجه سیرجانی است.

تهران، روزبهان، ۱۳۷۳. — 653 ص. یکی از گویش‌های معتبر خراسان بزرگ، «گویش بیرجند» است که از اهمیت خاصی برخوردار است؛ زیرا این شهر چون در نزدیکی کویر و در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده، در گذر تاریخ کمتر مورد تاخت‌وتاز و هجوم بیگانگان قرار گرفته و در نتیجه گویش آن پاکیزه‌تر و دست‌نخورده‌تر باقی مانده است؛ ولی در دهه‌های اخیر تأثیر شدید و ژرف زبان فارسی سبب شده تا در این گویش هم...

کرمان، مرکز کرمان شناسی، ۱۳۷۰. — 215 ص. بردسیر در جنوب شهرستان کرمان واقع شده و با شهرستان‌های رفسنجان، سیرجان، بافت و جیرفت همسایه است. بنیاد این شهر را به اردشیر بابکان نسبت می‌دهند؛ احتمالاً آن را در زبان پارسی ساسانی به صورت «وه اردشیر» نام‌گذاری کرده‌اند. زبان رایج در این منطقه از شاخه زبان‌های ایرانی است و زبان‌های ایرانی از زبان مفروض هند و اروپایی که مادر همه این...

تهران: فرهنگ ایران زمین. ۱۳۳۵ - ۲۱۲ ص Tehran: Farhang-e Iran Zamin (n° 4). 1957. — 212 p. یکی از مقاصد ناشران «فرهنگ ایران‌زمین» جمع‌آوری و نشر لغات و اصطلاحات و تعابیر و امثال و اشعار و دیگر آثار فکری و ذوقی مردمی بوده که به زبان‌های مختلف ایرانی و به خصوص لهجه‌های فارسی سخن می‌گویند. کتاب «فرهنگ کرمانی» تألیف زنده‌یاد منوچهر ستوده در همین راستا منتشر شده و مشتمل بر چهار هزار و...

انتشارات محیا، ۱۳۷۳. — ١٣٥ ص. نویسنده کتاب "گویش و فرهنگ الیگودرز" درباره انگیزه تالیف کتاب می‌گوید: "از دیر زمان یعنی از ابتدای شروع به کار معلمی پیوسته در این فکر بودم تا درباره آداب و رسوم و گویش و فرهنگ مردم منطقه جاپلق و بربرود بخصوص ساکنان الیگودرز مطالبی را گردآورم و به طور مدام و پیگیر وقتی به کلمه یا ترکیبی برمی‌خوردم که ویژه مردم الیگودرز و در محاوره آنان بکار می‌رفت...

تهران، ١٣٣٠. — ٣٥٠ ص. A Gorgani Vocabulary by Sadeq Kia. The Vocabulary is based on Horufi texts from 8th and 9th centuries A. H. The introduction deals with the life and works of Fazl the founder of the Horufi sect. Samples of Horufi texts, with Persian translations, notes on Gorgani phonetics and grammar and some etymological notes are given in the appendices.

انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۳۵. — ٣٥٨ ص. آشتیان ده بزرگی است از شهرستان اراک برسر جاده فرعی قم به تفرش قرار دارد. در سال 1328 آقای دکتر مقدم در کتابی واژه های فراوان و جمله هایی از گویش آشتیان به چاپ رسانیدند. این نخستین بار بود که گویش آشتیان شناسانیده میشد. در این دفتر هم واژه هایی که از فارسی در گویش آشتیان راه یافته و هم واژه هایی که از ان خود این گویش است داده شده تا دانسته...

تهران، پژوهشگاه علوم إنسانی ومطالعات فرهنگی، ۱۳۸۴ هـ. — 226 ص. — ISBN 964-426-259-x Mehdi 'Alamdāri. Damavandian Dialect (in Persian) گویش‌شناسی یکی از شاخه‌های علمی زبان‌شناسی است که هدف از آن، گردآوری گویش‌ها و توصیف علمی آن‌ها است. بررسی و گردآوری گویش‌ها و زبان‌های محلی می‌تواند سرچشمه‌ای غنی برای پژوهش زبان‌ها و تاریخ و مردم‌شناسی و خصوصیات فرهنگی زبان فارسی باشد. گویش...