清格尔泰. 清格尔泰文集. 第5卷. 契丹文字研究

第一版. — 赤峰：内蒙古科学技术出版社，2010. — 9，2，694页：图. — ISBN 9787538020090.契丹文是辽代为记录契丹语而创制的文字，分大字、小字二种。契丹大字于辽太祖神册五年920年，由耶律突吕不和耶律鲁不古创制，是一种表意文字。契丹小字的形成年代略晚于契丹大字，由太祖弟迭剌创制，是一种拼音文字。两种文字同汉字并行于辽朝境内，主要用于刻记功碑、著诸部乡里之名，写外交书函，刻符牌，写诗，译书，考试等领域。辽灭金兴，尽管金朝创制了自己的女真文字，但契丹文字仍通行于金朝的前半期，一直沿用到金章宗明昌二年（1191）十二月“诏罢契丹字”。从此，契丹字逐渐被遗忘，到了明清以后已成为一种无人能通晓的死文字。Хятан гүрэн нь (IV-XIV) Лууха голын баруун талаар, Шар мөрний (Ордосын Шар мөрөн биш) умард саваар нутаглаж байсан бөгөөд яваандаа Шар тэнгисийн эрэг хүртэлх нутагт тархан суужээ. Тэд сяньби монголчуудын нэг салбар болох монгол угсаатан ба тэдний ихэнх нь дорнод ху нарын удам байжээ. Өнөөгийн Монгол нутагт төвлөн сууж байгаагүй ч 923 оноос Алтайгаас зүүн тийш Хэрлэн голын хойт бие хүртэл нутгаа тэлж соёл, түүхийн олон зүйл дурсгал Монгол нутагт үлдээжээ. Тэдний нэрийг манай түүхийн номнуудад кидан, хятан гэж хоёр янзаар бичдэг.