Ябур Василь, Копорова Кветослава, Плїшкова Анна. Морфолоґія і словотворїня русиньского языка

Высокошкольскый учебник. — Пряшів: Пряшівска універзіта у Пряшові – Центер языків і култур народностных меншын – Інштітут русиньского языка і културы, 2016. — 188 с. — ISBN 978-80-555-1691-2Высокошкольскый учебник Морфолоґія і словотворїня русиньско- го языка є другым высокошкольскым учебником, котрый предкла- даєме штудентам і є выслїдком роботы трёх авторів. Першый з них – доц. ПгДр. Василь Ябур, к. н., є єдным з кодіфікаторів русиньского літературного языка на Словакії і як першый спрацовав цїлу ґраматіку русиньского языка – то значіть вшыткы єй языковы ровины. Само- собов, не вшыткы лінґвістічны проблемы при єднотливых языковых ровинах были вырїшены, зато выходить другый учебник, котрый є зложеный з двох частей: Морфолоґії (авторами котрой суть Василь Ябур і Кветослава Копорова) і деріватолоґії/словотворїня (авторков є Анна Плїшкова). Далшым важным імпулзом к написаню той публіка- ції были дакотры планованы зміны у правописї русиньского языка на Словакії по двадцятёх роках ёго хоснованя. Пропонованы языковов комісіов (при Інштітутї русиньского языка і културы ПУ) зміны іщі не суть офіціалны, бо не вшыткы проблемы, котры суть у вшыткых языковых ровинах (але передовшыткым в ровинї морфолоґії) суть уже дефінітівно вырїшены і схвалены шыршым кругом языковой комісії, то є – вжывателями норматівной подобы русиньского языка, котры з ним нарабляють як професіоналы в окремых сферах културно-спо- лоченьского жывота Русинів. Зато сьме пропонованы зміны означіли позначками під чаров, а даный учебник є написаный іщі подля пра- вил з року 1995, акцептуючі і першу управу, котра набыла платность в роцї 2005 (позерай: Ябур – Плїшкова: Русиньскый язык в зеркалї но- вых правил про основны і середнї школы з навчанём русиньского языка. Пряшів: 2005). Зміны ся дотыкають розлічных частей речі, но пере- довшыткым назывників, придавників, містоназвывників і часослов, і суть планованы з тым заміром, абы полегшыти правопис, но при тім сучасно заховати характер русиньского языка як єдного з выходосла- вяньскых языків ай з ёго шпеціфіками. Многы із пропонованых змін суть выслїдком проєкту Языкова култура і языкова норма в русиньскім языку, в рамках котрого авторка К. Копорова довгодобо слїдовала най- частїшы порушованя в орфоґрафії в русиньскых друкованых медіях і в красній літературї на Словакії. На основі найфреквентованїшых пору- шовань были пропонованы дакотры зміны у правописї. Іншы пробле- мы не были достаточно вырїшены при кодіфікації в роцї 1995, ани при управі правил з року 2005. З оглядом на тоты вшыткы факты сьме вырїшили сконціповати даный учебник як компілат попереднїх двох вы- сокошкольскых учебників – Лексіколоґія і словотворїня русиньского языка (авторка Анна Плїшкова) і Морфолоґія і сінтаксіс русиньского языка (автор Василь Ябур) і доповнити го приправлёваныма змінами у правописї і таксамо новыма – росшыреныма частями в окремых ка- пітолах учебника. Доповнїнём суть таксамо задачі к окремым капіто- лам. Віриме, же послужать штудентам на упевнїня знань з морфолоґії і словотворїня і научать їх апліковати освоєны знаня в їх будучім про- фесіоналнім жывотї.
Наше подякованя належить рецензентам публікації проф. Др. Ми- хаілови Капралёви, к. н., з Мадярьска і проф. ПгДр. Осифови Сіпкови, ПгД., з Пряшівской універзіты за їх цїнны рады в процесї конціпованя учебника.