Ябур Василь, Плїшкова Анна. Сучасный русиньскый списовный язык

Пряшів: Інштітут русиньского языка і културы Пряшівской універзіты в Пряшові, 2009. — 212 с.Русиньскый язык ся розвинув із сполочного фундамента вшыткых славяньскых языків – праславяньского языка. Першу писомну і кодіфіковану подобу здобыли славяньскы языкы в формі старославяньского і церьковнославяньского языка заслугов віроучітелїв, языкознателїв і філозофів Кіріла і Мефодія в часї Великоморавской державы. Они склали азбуку – кіріліцю, переложыли до старославяньского языка богослужобны книжкы, написали в нїм літературны і філозофскы творы, чім вытворили основны языковы нормы комунікації міджі Славянами.
Карпатьскы Русины жыють в самім сердцю Европы вздовж южных і северных схылів Карпат. Їх домовинов є Карпатьска Русь, яка ся роспростерать на меджах Україны (бывша Підкарпатьска Русь), Словеньска (Пряшівска область) і Польска (Лемковина). Окрем тых країн жыє менша часть Русинів у Мадярьску, в Румунії, в Сербії, в Хорватії, а многы як переселенцї в Америцї і в Канадї. В нашій републіцї (ани в іншых державах) не мають Русины адміністрaтівно выдїлену теріторію.
Літературный русиньскый язык є в сучасности офіціалным комунікатівным средством русиньской народности. Ним ся пишуть і выдають книжкы, новинкы, часопис, в нїм ся высылають русиньскы народностны релації в радію і в телевізії. Од школьского року 1997/98 ся учіть в дакотрых основных школах а од школьского року 2002/2003 і в ґімназії. Найскорше (уж од р. 1985) ся зачав хосновати в Театрї А. Духновіча в Пряшові, што было основным імпулзом к ёго опису і знормованю. Русиньскый язык ся поужывать і в конфесній сферї, в пасторації і літурґії переважно в ґрецькокатолицькій церькви в дакотрых парохіях. Може ся ужывати і на урядах в 93 селах, то значіть там, де при списованю людей ся приголосило к русиньскій народности мінімално 20 % людей.